Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte sürücülerin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri, uygun şarj istasyonunu bulmak. Biz de bu sorunu çözmek için ŞarjGezgini’ni geliştirdik. Peki bu platform nasıl ortaya çıktı, hangi sorunlarla karşılaştık ve nasıl çözdük?

ŞarjGezgini, AdresGezgini A.Ş. çatısı altında geliştirilen; elektrikli araç kullanıcılarının ihtiyaç duydukları şarj istasyonlarını hem web hem de mobil uygulama üzerinden harita tabanlı olarak görüntüleyebilmelerini sağlayan bir platformdur. Kullanıcılar filtreleme araçlarıyla konum, kapasite ve fiyat gibi bilgilere erişebilmekte; aynı zamanda yol tarifi alabilmektedir.

1. Projenin Amacı ve Hedefleri

ŞarjGezgini’nin temel amacı, Türkiye’de elektrikli araç sahiplerinin seyahat planlaması sırasında yaşadıkları “şarj istasyonu bulamama” sorununu ortadan kaldırmaktır. Proje ile:

Kullanıcılara anlık veri sağlama özelliğiyle, şarj istasyonlarının güncel fiyat ve kapasite bilgileri sunulmaktadır. Böylece, yolculuk öncesi ya da sırasında istasyonun uygunluğu hakkında hızlıca bilgi alınabilir.

Kolay erişim imkanı sayesinde platforma hem web tarayıcıdan hem de mobil uygulama üzerinden ulaşmak mümkündür. Bu sayede kullanıcılar, cihaz bağımsız olarak diledikleri yerden istasyon bilgilerine erişebilir.

Ayrıca filtreleme ve arama özellikleriyle kullanıcılar istasyonları, çeşitli kriterlere göre listeleyebilir. Bu, ihtiyaçlara en uygun istasyonu kısa sürede bulmayı kolaylaştırır.

Son olarak, platformun sunduğu yol tarifi desteği ile kullanıcılar seçtikleri istasyona sürüş rotası oluşturabilir. Harita üzerinden adım adım yönlendirme alarak hedefe güvenle ulaşabilirler. Bu hedefler doğrultusunda, kullanıcıların planlama sürecindeki belirsizlikleri azaltmak ve yolculuğu daha verimli hale getirmek amaçlanmıştır.

2. Proje Geliştirme Süreci ve Karşılaşılan Zorluklar

2.1. Veri Toplama ve Ön İşleme

Proje başlangıcında istasyon verilerini toplamak için Open Charge Map (OCM) API kullanılmaya başlandı. İlk etapta alınan veriler düzenlenip hazır hale getirildi; ancak kısa süre sonra EPDK verileriyle kıyaslandığında, OCM’nin Türkiye'deki istasyonları hem sayıca az hem de içerik bakımından yetersiz sunduğu fark edildi.

Bu farkı kapatmak için Python kullanılarak çeşitli kütüphaneler aracılığıyla bir veri birleştirme script’i geliştirildi. Böylece EPDK ve OCM verileri başarıyla entegre edildi. Ancak yeni bir sorun ortaya çıktı: OCM’nin sunduğu fiyat bilgileri, tüm verinin yalnızca %25’inden daha azını kapsıyordu. Başlangıçta bu iki kaynak temel alınsa da, OCM verilerinin düşük bilgi kazancı ve eksikliği nedeniyle bu API ile yapılan çalışmalar ilerleyen aşamalarda projeden çıkarıldı.

Veriler üzerinde ön işleme adımı gerçekleştirildi; eksik kayıtlar tamamlandı, format tutarsızlıkları Python script’leri yardımıyla normalize edildi. Bu aşamada harita üzerinde doğru görüntüleme yapabilmek için enlem ve boylam bilgilerine ihtiyaç duyuldu. Yapılan araştırmalar sonucunda bu tür konum verilerinin Geocoding API’leri aracılığıyla elde edilebileceği belirlendi.

2.2. Geocoding ve Harita Entegrasyonu

Geocoding ve Harita Entegrasyonu aşamasında, adreslerden koordinat bilgisi elde etmek için farklı Geocoding API’leri test edildi. Nominatim, Mapbox, Radar.com ve Google gibi popüler servisler; hız ve doğruluk açısından karşılaştırıldı. Yapılan karşılaştırmalar neticesinde Google Geocoding API, hız ve doğruluk açısından en uygun seçenek olarak belirlenmiştir.

Elde edilen enlem ve boylam bilgileri, PHP tabanlı web uygulamasına entegre edilerek, istasyonların harita üzerinde doğru noktalarda gösterilmesi sağlandı. Bu sayede kullanıcılar, aradıkları şarj istasyonlarını görsel olarak kolayca tespit edebiliyor.

2.3. ŞarjGezgini Web Sitesi Tasarımı

Web uygulaması, altyapı olarak PHP ve MySQL kullanılarak geliştirildi. Kullanıcıların farklı cihazlardan sorunsuz erişim sağlayabilmesi için mobil uyumlu tasarım ön planda tutuldu. Bu kapsamda CSS düzenlemeleri yapıldı, form alanları hizalanarak daha düzgün bir görünüm sağlandı ve kullanıcı deneyimini artırmak adına placeholder ve label alanları yeniden düzenlendi.

Ayrıca HTML5’in yerleşik “required” ve “pattern” doğrulama özellikleri kullanılarak, eksik ya da hatalı veri girişlerinde kullanıcıya sade ve anlaşılır uyarılar sunuldu. Sistem güvenliği ve veri doğruluğu açısından her gece 00:01’de çalışan bir PHP cron script’i devreye girerek sistemdeki olası hata bildirimlerini kontrol ediyor ve oluşturulan günlük raporları ilgili kişilere e-posta yoluyla iletiyor.

2.4. Python Tabanlı Desktop Uygulama (Tkinter) 

EPDK verilerini otomatik olarak çekip MySQL veritabanlarına kaydeden bir Python tabanlı masaüstü uygulama geliştirildi. İlk sürümde uygulama tek iş parçacıklı çalışırken, daha hızlı veri işleme için threading desteği eklendi ve bu sayede işlem süresi yaklaşık 300 saniyeden 100 saniyeye düşürüldü.

Geocoding işlemleri için kullanıcıya Radar.com, Nominatim ve Mapbox gibi alternatifler sunuldu. Ancak yapılan testler sonucunda, son sürümde en yüksek doğruluk ve hız sağlayan Google Geocoding API tercih edildi.

Uygulamanın arayüzünde, API anahtarı girişi için bir textbox, veri çekme işlemini başlatan bir buton, işlemin durumunu gösteren bir ilerleme çubuğu ve kullanıcıya bilgi veren etiket alanları yer aldı. Böylece tüm işlemler, kullanıcı dostu bir arayüz üzerinden tek ekrandan yönetilebilir hale getirildi.

2.5. ŞarjGezgini Mobil Uygulama

Mobil uygulama, çapraz platform desteği sunan Flutter ile geliştirildi. Uygulamada kullanıcı deneyimini artırmak amacıyla etkileşimli bir harita katmanı entegre edildi. Kullanıcılar, mesafe, kapasite ve fiyat gibi kriterlere göre kendilerine en uygun şarj istasyonlarını kolayca bulabiliyor. Seçilen istasyonlar için araçla yol tarifi alınabiliyor. Ayrıca kullanıcıların eksik veya hatalı veri tespiti durumunda bildirimde bulunabilmeleri için basit ve işlevsel bir geri bildirim formu da uygulamaya eklendi.

2.6. Veriyi Güncel Tutma ve Değişiklikleri İzleme

EPDK veritabanındaki değişiklikler, sistemdeki mevcut verilerle Python ile geliştirilen özel bir modül aracılığıyla karşılaştırılıyor. Bu modül, yeni eklenen, silinen ya da güncellenen şarj istasyonlarını otomatik olarak tespit ediyor. Ardından bu farklara göre veritabanında ekleme, silme ve güncelleme işlemleri tamamen otomatik şekilde gerçekleştiriliyor. Böylece sistem her zaman güncel ve tutarlı veri sunmaya devam ediyor.

2.7. Rota Planlama ve Optimizasyon Özelliği

İlk etapta OpenRouteService (ORS) altyapısı kullanılmış olsa da günlük 2.000 istek limiti nedeniyle projenin rota özelliği OSRM (Open Source Routing Machine)’ye taşındı. Kullanıcı başlangıç ve varış noktaları arasındaki kabul edilebilir sapma mesafesini tanımlıyor ve bu sınır dâhilindeki şarj istasyonları sapma oranına göre renk kodlarıyla haritada gösteriliyor. Gerçek istasyon verileri stations.json, test senaryoları için üretilen sahte veriler mock_stations.json dosyalarında tutuluyor. OSRM’ın doğruluk seviyesi yeterli bulunurken, hız açısından küçük gecikmeler tespit edildi; bu nedenle rota sonuçları için önbellek ve sunucu kaynak yükseltmeleri planlanıyor.

Bu sırada özelliğin etkin kullanılması ve gecikmenin azaltılması için renk kodlarıyla gösterimi şimdilik devre dışı bırakılmıştır.

2.8. KVKK ve Çerez Politikası Hazırlanması

Platformda sadece gerekli kişisel veriler toplanacak şekilde formlar sadeleştirildi ve KVKK uyumluluğu sağlandı. Analitik ve oturum yönetimi amaçlı kullanılan çerezler, kullanıcı onayı gerektiren bir banner aracılığıyla kontrol altına alındı. Çerez politikası sayfaları hazırlandı ve dokümante edildi.

3. Sonuç ve Gelecek Planlar

• Harita tabanlı istasyon görüntüleme

Kullanıcılar, Türkiye genelindeki tüm şarj istasyonlarını interaktif harita üzerinde anlık olarak görebilmektedir. Harita, pan/zoom hareketlerine duyarlı olup, kullanıcılar tıkladıkları simge üzerinden istasyonun kapasite ve fiyat bilgilerine ulaşabilmektedir.

• Filtreleme ve yol tarifi

Mesafe, kapasite ve ücret gibi kriterlere göre arama yapma imkanı sunulmaktadır. Seçilen istasyon için sürüş rotası hesaplanarak kullanıcılara adım adım yol tarifi sağlanmaktadır.

• Otomatik veri güncelleme yönetim aracı

EPDK kaynaklı verileri çeken, karşılaştıran ve veritabanına işleyen masaüstü aracı sayesinde günlük veri akışı kesintisiz sağlanmaktadır. Yetkililer, grafiksel kullanıcı arayüzü üzerinden veri çekme ve API seçeneklerini kolaylıkla yönetebilmektedir. Ayrıca, popüler markaların fiyat verilerini çeken ve işleyen özellik platforma entegre edilmiştir.

• Gelişmiş rota planlayıcısı

Kullanıcı tarafından belirlenen sapma toleransına göre mevcut rota üzerinde en uygun şarj istasyonları renk kodlarıyla gösterilmektedir. Hem tek duraklı hem çok duraklı planlama senaryolarında öneriler sunarak yolculuk boyunca şarj ihtiyacını optimize etmektedir. Ancak performans iyileştirmeleri nedeniyle renk kodlu gösterim şimdilik devre dışı bırakılmıştır.

Geliştirme Önerileri

• Rota planlayıcısında kullanıcıların sapma toleransı ve mesafe limitini kendilerinin belirleyebilmesi sağlanabilir.

• Renk kodlama, düşük gecikme ile tekrar entegre edilebilir.

• Konum gösterimindeki hata oranı azaltılabilir.

• Rota çizim araçları geliştirilebilir; hava durumu ve trafik gibi dinamik etkenlere göre rota alternatifleri sunulabilir.

• Şarj kapasitesinin sürüş sonunda ne kadar değişeceğine dair analizler iyileştirilebilir ve kullanıcıya görsel olarak sunulabilir.